บทที่
6 การรักษาโรคหัวใจ หัวใจขาดเลือด
หลอดเลือดหัวใจตีบ กล้ามเนื้อหัวใจตาย
สาเหตุ
: หลอดเลือดหัวใจตีบ ตัน เนื่องจากแผ่นไขมัน
และ ลิ่มเลือด ปัจจัยเสี่ยง (อายุ เพศชาย พันธุกรรม ไขมันในเลือด
เบาหวาน ความดันโลหิตสูง บุหรี่ ไม่ออกกำลังกาย) แม้ไม่มีปัจจัยเสี่ยงก็เป็นได้
จุดมุ่งหมายการรักษา
: ลดอาการเจ็บหน้าอก, อายุยาวขึ้น, คุณภาพชีวิตดีขึ้น
หลักการรักษา
: รักษาตามอาการ ให้ยาลดอัตราการเต้นของหัวใจ
ยาขยายหลอดเลือด แอสไพริน (ถ้าไม่มีข้อห้าม)
หากควบคุมอาการไม่ได้ดี ควรฉีดสีดูหลอดเลือดหัวใจ ขยายหลอดเลือดด้วยบอลลูน
หรือ ผ่าตัดหัวใจ
(บายพาส) หากเกิดหลอดเลือดอุนตันภายใน 6 ชม. แพทย์อาจพิจารณาให้ยาละลายลิ่มเลือด
ผลการรักษา
/ การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่ไม่หายขาดไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใด
หากหัวใจเสียมาก บีบตัวน้อย
การพยากรณ์โรคไม่ดี
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : งดบุหรี่
รับประทานยาลดไขมันในเลือดหากควบคุมอาหารไม่ได้ ผลดี ให้โคเลสเตอรอลน้อยกว่า
200, LDL น้อยกว่า 100 ควบคุมเบาหวาน ความดันโลหิต ให้ปกติ ออกกำลังกาย ตามสมควร
หากแน่นหน้าอกรุนแรงต้องรีบมารพ.ใกล้ที่สุดทันที ยิ่งมาเร็วยิ่งดี
ความดันโลหิตสูง
สาเหตุ : มากกว่าร้อยละ
95 ไม่มีสาเหตุ กลุ่มที่มีสาเหต ุคือ ไตวาย (บ่อยที่สุด) ความผิดปกติของ
หลอดเลือด เนื้องอกบางชนิด
จุดมุ่งหมายการรักษา
: ลดปัญหาแทรกซ้อนจากความดันสูงในระยะยาว คือ
ลดอัมพาต ลดโรคหัวใจ ลดไตวาย
แต่ก็ยังไม่สามารถลดได้ 100 % ยังคงเสี่ยงต่อผลแทรกซ้อนดังกล่าวอยู่บ้าง
หลักการรักษา
: ควบคุมความดันโลหิตด้วยยา มียาหลายกลุ่มมาก
เช่น ยาลดชีพจร ยาต้านแคลเซียม ยาขับปัสสาวะ
ยา ACEI ฯลฯ ยาที่ดีควรครอบคลุม 24 ชม. ไม่มียาใดที่ไม่มีผลแทรกซ้อน
แต่การไม่รักษา มีผลเสียมากกว่า
ผลการรักษา
/ การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่ไม่หายขาด ส่วนใหญ่จำเป็นต้องรับประทานยาตลอดไป
มากบ้างน้อยบ้าง
ส่วนน้อยที่หยุดยาได้ แต่ต้องติดตามวัดความดันโลหิตสม่ำเสมอ
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : ลดอาหารเค็ม รับประทานยาสม่ำเสมอ
ลดน้ำหนัก (ถ้าอ้วน) อย่าให้เป็นเ บาหวาน หรือ ไขมันสูง ควรมีเครื่องวัดความดันที่บ้าน
เนื่องจากค่าใกล้เคียงกับความจริง มากกว่าวัดที่รพ. (white-coat effect)
เลือกรักษาที่สะดวก อย่าเปลี่ยน แพทย์บ่อยๆ หากจำเป็นนำยาเดิมไปด้วยทุกครั้ง
หัวใจล้มเหลว
สาเหตุ : โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ
ตัน กล้ามเนื้อหัวใจตาย ลิ้นหัวใจตีบรั่ว ความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อหัวใจพิการจากสาเห ตุต่างๆ
เช่น ไวรัส เบาหวาน แอลกอฮอล์ (รวมทั้งไม่มีสาเหตุ)
จุดมุ่งหมายการรักษา : ลดอาการหอบเหนื่อย
หรือ บวม, อายุยาวขึ้น, คุณภาพชีวิตดีขึ้น
หลักการรักษา : รักษาตามอาการ
ให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดน้ำในปอด ยาขยายหลอดเลือดช่วยให้หัวใจ ทำงานสบายขึ้น
ยากระตุ้นหัวใจ นอกจากนั้นแล้ว บางรายต้องรักษาตามสาเหตุด้วย เช่น ผ่าตัดแก้ไขลิ้นหัวใจ
ผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ เป็นต้น หากหัวใจเต้นผิดจังหวะก็ต้องให้ยาควบคุม
ผลการรักษา / การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่ไม่หายขาดไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใด
หากหัวใจเสียมาก บีบตัวน้อย การพยากรณ์โรคไม่ดี
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : รับการรักษาสม่ำเสมอ
ไม่ควรขาดยา ไม่ซื้อยารับประทานเอง เพราะยา หลายอย่างมีผลแทรกซ้อนมาก หากแน่นหน้าอก
หอบเหนื่อยมาก ต้องรีบมารพ.ใกล้ที่สุดทันที
ลิ้นหัวใจตีบ
/ ลิ้นหัวใจรั่ว
สาเหตุ :
การติดเชื้อในวัยเด็ก (โรคหัวใจรูมาติก) หรือ
ติดเชื้อแบคทีเรีย หรือ
เกิดจากความเสื่อมของลิ้นหัวใจ
เช่น อายุมาก หรือ เป็นแต่กำเนิด
จุดมุ่งหมายการรักษา
: ลดอาการหอบเหนื่อยจากหัวใจล้มเหลว, อายุยาวขึ้น,
คุณภาพชีวิตดีขึ้น
หลักการรักษา
: รักษาตามอาการ ในกรณีที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว
จะให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดน้ำในปอด
ยาขยายหลอดเลือดช่วยให้หัวใจ ทำงานสบายขึ้น
นอกจากนั้นแล้ว
จำเป็นต้อง ผ่าตัดแก้ไขลิ้นหัวใจด้วย
เช่น ซ่อมลิ้น หรือ เปลี่ยนลิ้นหัวใจ
หากหัวใจเต้นผิดจังหวะก็ต้องให้ยาควบคุม ในกรณีที่เป็นน้อยไม่ต้องการ การรักษา
ผลการรักษา
/ การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่ไม่หายขาดไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใด
หากลิ้นหัวใจเสียมาก
และไม่ผ่าตัดแก้ไข หรือ ผ่าตัดช้าไป การพยากรณ์โรคจะไม่ดี
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย
: เมื่อลิ้นหัวใจผิดปกติมาก แพทย์แนะนำผ่าตัดก็ควรผ่าตัด
หากมีลิ้นหัวใจเทียม
ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ เพราะโอกาสติดเชื้อสูง เลือดออกง่าย
ไม่ควรซื้อยาเองแม้แต่ยาหวัด หากทำฟัน ขูดหินปูน ผ่าตัดใดๆ ต้องแจ้งแพทย์ก่อนทุกครั้ง
สำหรับสตรีที่ต้องการตั้งครรภ์ต้องแจ้งแพทย์ก่อนเช่นกัน
กล้ามเนื้อหัวใจพิการ
สาเหตุ : กล้ามเนื้อหัวใจพิการจากสาเหตุต่างๆ
เช่น ไวรัส เบาหวาน แอลกอฮอล์ (รวมทั้งไม่มีสาเหตุ)
จุดมุ่งหมายการรักษา
: ลดอาการหอบเหนื่อย หรือ บวม, อายุยาวขึ้น,
คุณภาพชีวิตดีขึ้น
หลักการรักษา : รักษาตามอาการ
ให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดน้ำในปอด ยาขยายหลอดเลือดช่วยให้หัวใจ ทำงานสบายขึ้น
ยากระตุ้นหัวใจ นอกจากนั้นแล้ว หากหัวใจเต้นผิดจังหวะก็ต้องให้ยาควบคุม ในรายที่รุนแรง
การรักษาที่ดีที่สุดคือ การผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ
ผลการรักษา / การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่ไม่หายขาดไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใด
หากหัวใจเสียมาก บีบตัวน้อย การพยากรณ์โรคไม่ดี
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : งดอาหารเค็ม
รับการรักษาสม่ำเสมอ ไม่ควรขาดยา ไม่ซื้อยารับประทานเอง เพราะยา หลายอย่างมีผลแทรกซ้อนมาก
หากแน่นหน้าอก หอบเหนื่อยมาก ต้องรีบมารพ.ใกล้ที่สุดทันที
เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
สาเหตุ :
การติดเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย วัณโรค
เอดส์ ไตวาย SLE มะเร็ง (รวมทั้งไม่มีสาเหตุ)
จุดมุ่งหมายการรักษา
: ลดอาการเจ็บหน้าอก ลดน้ำในช่องเยื่อหุ้มหัวใจ
หลักการรักษา
: รักษาตามอาการ ให้ยาต้านการอักเสบ รักษาสาเหตุ
หากมีน้ำในช่องเยื่อหุ้มหัวใจ อาจต้องเจาะหรือผ่าตัดระบายออก
ผลการรักษา
/ การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่หายขาดขึ้นกับสาเหตุ
การพยากรณ์โรคขึ้นกับสาเหตุ
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย
: อาการเยื่อหุ้หัวใจอักเสบจากไวรัส
อาจพบร่วมกับกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบด้วย
ซึ่งต้องระวัง เพราะมีโอกาสหัวใจเต้นผิดจังหวะ
เสียชีวิตได้
โรคอ้วน
สาเหตุ : อาหารให้พลังงานสูง
เช่น ไขมัน ขนมหวาน พันธุกรรม พฤติกรรมการบริโภค
จุดมุ่งหมายการรักษา : ลดน้ำหนัก
เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อโรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง
หลักการรักษา : รักษาตามอาการ
ควบคุมอาหาร ลดมัน ลดหวาน งดแอลกอฮอล์ ออกกำลังกายมากขึ้น
ผลการรักษา / การพยากรณ์โรค : ขึ้นกับความตั้งใจจริงที่จะควบคุมน้ำหนัก
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : ต้องตั้งใจจริง
เบาหวาน
กับ โรคหัวใจ
สาเหตุ : เบาหวานทำให้หลอดเลือดเสื่อมทั้งร่างกาย
รวมทั้งหลอดเลือดหัวใจ
จุดมุ่งหมายการรักษา
: ป้องกันผลแทรกซ้อนจากเบาหวาน,
อายุยาวขึ้น, คุณภาพชีวิตดีขึ้น
หลักการรักษา
: ควบคุมน้ำตาลในเลือดให้ใกล้เคียงปกติที่สุด
ด้วยการคุมอาหาร ยาลดน้ำตาล ยาฉีดเมื่อจำเป็น
หากมีไขมันในเลือดสูงก็ต้องรักษาด้วย
ผลการรักษา
/ การพยากรณ์โรค : เป็นโรคที่ไม่หายขาดไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใด
หากมีผลแทรกซ้อน แล้ว
การพยากรณ์โรคมักไม่ดี
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย
: หลียกเลี่ยงน้ำตาล น้ำอัดลม ขนมหวาน ผลไม้หวานจัด
(เงาะ ลิ้นจี่ ลำใย องุ่น)
ใช้นำตาลเทียมแทน ตรวจสุขภาพระบบอื่นๆด้วย เพราะเบาหวานมีผลต่อทุกระบบในร่างกาย
ไขมันในเลือดสูง
สาเหตุ : บริโภคอาหารไขมันสูง
พันธุกรรม โรคบางขนิด
จุดมุ่งหมายการรักษา : ป้องกันผลแทรกซ้อนจากไขมัน
หลอดเลือดสมอง หัวใจ ตีบ
หลักการรักษา : ควบคุมไขมันในเลือด
โคเลสเตอรอลควรน้อยกว่า 200, LDL น้อยกว่า 130
(น้อยกว่า 100 ในผู้ป่วยโรคหัวใจ) โดยมากมักต้องใช้ยาช่วยจึงจะได้ระดับต่ำขนาดนี้
ผลการรักษา / การพยากรณ์โรค : การรักษาเป็นการหวังผลระยะยาว
แม้ว่าอาจไม่ได้ผลในการ ป้องกันโรคหัวใจกับทุกคน
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : หลียกเลี่ยงอาหารไขมันสูงทุกประเภท
ลดน้ำหนัก ออกกำลังกายมากขึ้น
ใจสั่น
ใจเต้นแรง
สาเหตุ : อาจเป็นปกติ
อาจพบได้ในคนปกติ หรือ โรคอื่นๆที่ไม่ใช่โรคหัวใจก็ได้ หรือ เกิดจากหัวใจ
เต้นผิดจังหวะ
จุดมุ่งหมายการรักษา : ลดอาการ
ป้องกันการเกิดอัมพาต (ในกรณีหัวใจเต้นผิดจังหวะบางชนิด)
หลักการรักษา : ควบคุมการเต้นหัวใจด้วยยา
หากไม่ได้ผล หรือ อาการมาก อาจใช้คลื่นวิทยุจี้ทำลาย วงจรไฟฟ้าหัวใจ
ผลการรักษา / การพยากรณ์โรค : ขึ้นกับชนิดของหัวใจเต้นผิดจังหวะ
คำแนะนำสำหรับผู้ป่วย : หัดจับชีพจรตัวเองเมื่อเวลาเกิดอาการ
เพราะบางครั้งรู้สึกใจสั่น แต่ความจริงแล้วอัตราการเต้นปกติก็ได้
...........................................................................
 |